عنوان بالا به کتابی با قلم محسن شریفیان تعلق دارد که از سوی انتشارات نگاه و با حمایت سازمان منطقه آزاد کیش به انتشار رسیده است. محسن شریفیان از نوازندگان برجستۀ موسیقی جنوب است که در امر پژوهشی نیز کتابهایی با موضوع موسیقی و با اتکا به مفاهیم مردم­شناسی به رشتۀ تحریر در آورده است؛ از کتابهای تألیف شده به قلم وی می­توان از کتاب «مردم­شناسی و موسیقی نوار ساحلی شیبکوه» و کتاب «اهل زمین، موسیقی و اوهام در جزیرۀ خارگ» نام برد.  

کیش، جزیرۀ تاریخی است که ذکر آن در متون تاریخی به زمان هخامنشیان باز می­گردد. نام این جزیره در متون نئارخ دریاسالار یونانی، سعدی، ابن ‏خردادبه، ابن بطوطه، یاقوت حموی، ابن بلخی، حمدالله مستوفی و بسیاری دیگر متون جغرافیایی تاریخی ذکر شده است. حضور تاریخی کیش در متون تاریخی و ادبی اهمیت پژوهش  با نگاه تاریخی و فرهنگی راجع به آن را برجسته می­کند؛ از همین روی کتاب محسن شریفیان در این باره، می­تواند کتاب جالب توجهی باشد.

نویسنده در کتاب مورد توجه در این نوشتار ، با دیدگاه‌هایی مبتنی بر رویکردهای مردم‌‏شناسی، بوم‏‌شناسی، جامعه‏‌شناسی، زبان‌‏شناسی، تاریخ‏‌پژوهی و تبارشناسی، موسیقی و تاریخ و فرهنگ نانوشته کیش را روشن کند.  به‌این‌ترتیب در کتاب «بابا الهوا» آن گونه که نویسنده می­گوید، موسیقی و آیین‌‏های بومیان کیش را فارغ از دایره آوانگاری، از زوایای مختلف بررسی کرده است.  محسن شریفیان، نویسندۀ این کتاب که  نوازنده و پژوهشگر موسیقی جنوب نیز هست، این موضوع را مطرح می­کند که  ‎بررسی موسیقی بومیان کیش نشان از تأثیرپذیری آن از موسیقی نوار ساحلی شیبکوه [کیش آخرین جزیره بخش شیبکوه بوده] دارد، اما این‌که موسیقی کیش از کدام کانون و یا هسته موسیقی، شکل گرفته‏ و یا احیاناَ خود بومیان باعث شکل‏‌گیری این نوع موسیقی بوده‌‏اند، موضوع اصلی کتاب پیش‌رو نیست. محسن  شریفیان این مسئله را نیز در کتاب خود مطرح می­کند که محافظه‌کاری بومیان کیش و عدم اطمینان‌شان به غیربومی‌ها باعث شده طی سالیان گذشته، کمتر منبع مکتوبی درباره این‌جزیره و فرهنگش نوشته شود؛ موضوع دیگری که نویسندۀ کتاب آن را از دلایل عدم توجه به پژوهش پیرامون موضوع کیش می­داند، این است که به‌جز محافظه‌کاری خود اهالی کیش، دلیل دیگری را هم باید به دیده ‌نشدن موسیقی این‌منطقه اضافه کرد و آن، تاثیرات منفی توریستی‌شدن جزیره کیش است که باعث کوچ ناخواسته بومیان از محل زندگی‌شان شد. 

در خصوص موسیقی در جزیرۀ کیش محسن شریفیان نویسندۀ کتاب«باباالهوا» این گونه می­نویسد:« اغلب بومیان جزیرۀ کیش به نوعی با موسیقی سر و کار دارند. آن­ها با اشتیاق زیاد و برای شادی و گاه آرامش خود، موسیقی اجرا می­کنند یا با آن همراه می­شوند. تا آنجا که در گذشته بومیان برای اجرای موسیقی­های خاص، مکان­هایی مثل «بیت­الهوا» و «بیت­الزار» داشته­اند که هر کدام سرکرده، گروه و مقرارت خود را دارا بوده است.»

نویسنده در کتاب به تقسیم بندی انواع موسیقی در کیش می­پردازد، در این تفکیک می­توان ردپای نگرش­های مردم­نگارانه را به سهولت دید. انواع موسیقی در کتاب مورد بحث این نوشته چنین آمده است:« موسیقی صید مروارید و ماهیگیری، موسیقی ویژۀ عروسی و اعیاد مذهبی، مولود خوانی و مراسم زار، هر کدام ملودی، ساز و ویژگی­های خود را دارند که در بررسی موسیقی جزیرۀ کیش شایستۀ توجه است.»  شریفیان بر این باور است که اقلیم و آب و هوا و شرایط طبیعی که انسان در زیست می­کند، امورات مختلف انسان را تحت شعاع قرار می­دهد و این موضوع را طبیعی می­داند که چنین مسائلی بر موضوع موسیقی نیز تأثیر­گذار باشد؛  چرا که موسیقی نیز جزء فرهنگ است.

شریفیان به یک نکتۀ قابل تأمل در کتاب خود می­پردازد، آن نکته موسیقی در نزد باورهای زنانۀ اهالی و بومیان کیش است. این توجه به موسیقی در نزد زنان، توسط نویسندۀ کتاب، ناشی از فرهنگ باورپذیری و نگاه امیدوارنه در منطقه دانسته می­شود. آنگونه که در کتاب به رشتۀ تحریر در آمده است: « زن­های کیشی، لالایی را «تَحوید» می­نامند و برای سرگرمی کودکان خود به زبان و لحن عربی ترانه می­خوانند؛ امّا مهمترین بخش موسیقی زنان کیش مربوط به ترانه­های ویژۀ عروسی است. آنها این مراسم و خواندن آواز را بدون حضور مردها انجام می­دهند. در کیش به زن­های نوازنده «دَگَاگات» می­گویند و موسیقی و رقص زنانه را «مُعَلاّیه» می­نامند.»

از آنجا که موسیقی در فرهنگ­های بومی ریشه در نحوۀ زندگی و زیست­جهان بومی دارد، نویسندۀ کتاب در رسالۀ مورد بحث برای گردآوردی اطلاعات مردم­شناسانه دست به انجام مصاحبه­هایی با بومیان کیش زده است؛ به همین دلیل کتاب حاوی اطلاعات با ارزش و دسته اول از بومیان کیش است. کتاب «باباالهوا» در 302 صفحه با قیمت هفتادهزار تومان از سوی انتشارات نگاه با حمایت سازمان منطقه آزاد کیش منتشر شده است و در کتابفروشی­ها ، جهت خرید در دسترس قرار دارد. 

گزارش تصویری

مراسم دید و بازدید اهل سنت کیش در روز عید فطر

نماز عید فطر اهل سنت در کیش

راهپیمایی روز قدس در کیش

پخش دعا جوشن‌کبیر به صورت تر‌دی‌مپینگ در کیش

کاریکاتور

کاریکاتور / رسولی صدرعاملی کارگردان مطرح سینما

کاریکاتور / مدیر فرهنگی و آموزشی سازمان منطقه آزاد کیش

کاریکاتور / مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان منطقه آزاد کیش

کاریکاتور / مدیر بازرسی و پاسخگویی سازمان منطقه آزاد کیش

عکس

ویدئو