عنوان بالا به کتابی با قلم محسن شریفیان تعلق دارد که از سوی انتشارات نگاه و با حمایت سازمان منطقه آزاد کیش به انتشار رسیده است. محسن شریفیان از نوازندگان برجستۀ موسیقی جنوب است که در امر پژوهشی نیز کتابهایی با موضوع موسیقی و با اتکا به مفاهیم مردمشناسی به رشتۀ تحریر در آورده است؛ از کتابهای تألیف شده به قلم وی میتوان از کتاب «مردمشناسی و موسیقی نوار ساحلی شیبکوه» و کتاب «اهل زمین، موسیقی و اوهام در جزیرۀ خارگ» نام برد.
کیش، جزیرۀ تاریخی است که ذکر آن در متون تاریخی به زمان هخامنشیان باز میگردد. نام این جزیره در متون نئارخ دریاسالار یونانی، سعدی، ابن خردادبه، ابن بطوطه، یاقوت حموی، ابن بلخی، حمدالله مستوفی و بسیاری دیگر متون جغرافیایی تاریخی ذکر شده است. حضور تاریخی کیش در متون تاریخی و ادبی اهمیت پژوهش با نگاه تاریخی و فرهنگی راجع به آن را برجسته میکند؛ از همین روی کتاب محسن شریفیان در این باره، میتواند کتاب جالب توجهی باشد.
نویسنده در کتاب مورد توجه در این نوشتار ، با دیدگاههایی مبتنی بر رویکردهای مردمشناسی، بومشناسی، جامعهشناسی، زبانشناسی، تاریخپژوهی و تبارشناسی، موسیقی و تاریخ و فرهنگ نانوشته کیش را روشن کند. بهاینترتیب در کتاب «بابا الهوا» آن گونه که نویسنده میگوید، موسیقی و آیینهای بومیان کیش را فارغ از دایره آوانگاری، از زوایای مختلف بررسی کرده است. محسن شریفیان، نویسندۀ این کتاب که نوازنده و پژوهشگر موسیقی جنوب نیز هست، این موضوع را مطرح میکند که بررسی موسیقی بومیان کیش نشان از تأثیرپذیری آن از موسیقی نوار ساحلی شیبکوه [کیش آخرین جزیره بخش شیبکوه بوده] دارد، اما اینکه موسیقی کیش از کدام کانون و یا هسته موسیقی، شکل گرفته و یا احیاناَ خود بومیان باعث شکلگیری این نوع موسیقی بودهاند، موضوع اصلی کتاب پیشرو نیست. محسن شریفیان این مسئله را نیز در کتاب خود مطرح میکند که محافظهکاری بومیان کیش و عدم اطمینانشان به غیربومیها باعث شده طی سالیان گذشته، کمتر منبع مکتوبی درباره اینجزیره و فرهنگش نوشته شود؛ موضوع دیگری که نویسندۀ کتاب آن را از دلایل عدم توجه به پژوهش پیرامون موضوع کیش میداند، این است که بهجز محافظهکاری خود اهالی کیش، دلیل دیگری را هم باید به دیده نشدن موسیقی اینمنطقه اضافه کرد و آن، تاثیرات منفی توریستیشدن جزیره کیش است که باعث کوچ ناخواسته بومیان از محل زندگیشان شد.
در خصوص موسیقی در جزیرۀ کیش محسن شریفیان نویسندۀ کتاب«باباالهوا» این گونه مینویسد:« اغلب بومیان جزیرۀ کیش به نوعی با موسیقی سر و کار دارند. آنها با اشتیاق زیاد و برای شادی و گاه آرامش خود، موسیقی اجرا میکنند یا با آن همراه میشوند. تا آنجا که در گذشته بومیان برای اجرای موسیقیهای خاص، مکانهایی مثل «بیتالهوا» و «بیتالزار» داشتهاند که هر کدام سرکرده، گروه و مقرارت خود را دارا بوده است.»
نویسنده در کتاب به تقسیم بندی انواع موسیقی در کیش میپردازد، در این تفکیک میتوان ردپای نگرشهای مردمنگارانه را به سهولت دید. انواع موسیقی در کتاب مورد بحث این نوشته چنین آمده است:« موسیقی صید مروارید و ماهیگیری، موسیقی ویژۀ عروسی و اعیاد مذهبی، مولود خوانی و مراسم زار، هر کدام ملودی، ساز و ویژگیهای خود را دارند که در بررسی موسیقی جزیرۀ کیش شایستۀ توجه است.» شریفیان بر این باور است که اقلیم و آب و هوا و شرایط طبیعی که انسان در زیست میکند، امورات مختلف انسان را تحت شعاع قرار میدهد و این موضوع را طبیعی میداند که چنین مسائلی بر موضوع موسیقی نیز تأثیرگذار باشد؛ چرا که موسیقی نیز جزء فرهنگ است.
شریفیان به یک نکتۀ قابل تأمل در کتاب خود میپردازد، آن نکته موسیقی در نزد باورهای زنانۀ اهالی و بومیان کیش است. این توجه به موسیقی در نزد زنان، توسط نویسندۀ کتاب، ناشی از فرهنگ باورپذیری و نگاه امیدوارنه در منطقه دانسته میشود. آنگونه که در کتاب به رشتۀ تحریر در آمده است: « زنهای کیشی، لالایی را «تَحوید» مینامند و برای سرگرمی کودکان خود به زبان و لحن عربی ترانه میخوانند؛ امّا مهمترین بخش موسیقی زنان کیش مربوط به ترانههای ویژۀ عروسی است. آنها این مراسم و خواندن آواز را بدون حضور مردها انجام میدهند. در کیش به زنهای نوازنده «دَگَاگات» میگویند و موسیقی و رقص زنانه را «مُعَلاّیه» مینامند.»
از آنجا که موسیقی در فرهنگهای بومی ریشه در نحوۀ زندگی و زیستجهان بومی دارد، نویسندۀ کتاب در رسالۀ مورد بحث برای گردآوردی اطلاعات مردمشناسانه دست به انجام مصاحبههایی با بومیان کیش زده است؛ به همین دلیل کتاب حاوی اطلاعات با ارزش و دسته اول از بومیان کیش است. کتاب «باباالهوا» در 302 صفحه با قیمت هفتادهزار تومان از سوی انتشارات نگاه با حمایت سازمان منطقه آزاد کیش منتشر شده است و در کتابفروشیها ، جهت خرید در دسترس قرار دارد.